นมแม่ vs นมผงสูตรดัดแปลง แบบไหนเหมาะกับเด็กทารกมากกว่ากัน?
เรื่องการเปรียบเทียบระหว่างนมแม่และนมผงสูตรดัดแปลงมีกันถกเถียงกันอย่างต่อเนื่อง บางคนก็บอกว่า นมแม่ดีกว่า เพราะให้สารอาหารครบถ้วน ขณะที่บางคนก็โต้แย้งว่า นมผงสูตรดัดแปลงนั้น มีคุณค่าทางโภชนาการที่ไม่แพ้นมแม่เลย ด้วยเหตุนี้ พ่อแม่จึงสามารถใช้นมผงสูตรดัดแปลงเป็นอาหารของทารกแทนได้
อย่างไรก็ตาม ประเด็นดังกล่าวมีการพิสูจน์แล้วว่า ถึงนมผงสูตรดัดแปลงจะทำให้ทารกอิ่มท้องและมีสารอาหารอยู่มาก แต่ก็ไม่สามารถกระตุ้นการสร้างภูมิคุ้มกันตามธรรมชาติ และไม่สามารถกระตุ้นการพัฒนาสมองของเด็กทารก ซึ่งเจริญเติบโตได้ดีที่สุดในวัยแรกเกิดถึง 3 ขวบได้
ขณะเดียวกัน แม้นมผงสูตรดัดแปลงจะผลิตขึ้นจากน้ำนมวัว มีการปรับลดโปรตีนและเกลือแร่ รวมถึงเพิ่มเติมวิตามินและสารอาหารต่างๆ เข้าไป แต่ก็ไม่เหมาะสมที่จะนำมาเลี้ยงทารกแทนนมแม่อย่างถาวร เพราะจะก่อให้เกิดผลเสียต่อการเจริญเติบโตของเด็กในระยะยาว
ทั้งนี้ ในน้ำนมแม่มีสารภูมิคุ้มกันเข้มข้นที่เรียกว่า น้ำนมทอง (Colostrum) ซึ่งจะช่วยส่งเสริมการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันในทารก ช่วยป้องกันความเสี่ยงในการติดเชื้อ ลดอัตราการท้องเสีย และลดการเสียชีวิตในเด็กทารกได้
นอกจากนั้น ทารกที่ได้รับนมแม่อย่างพอเพียง โดยเฉพาะในวัยแรกเกิดถึง 6 เดือน และเสริมด้วยอาหารอาหารตามวัยควบคู่กันไป จะได้รับการปลูกฝังเรื่องพฤติกรรมการกินที่ถูกต้อง ต่างจากทารกที่ไม่ได้รับนมแม่ ที่อาจกินอาหารไม่ถูกสุขลักษณะ มีพฤติกรรมเลือกกิน ส่งผลให้เกิดโรค NCDs ได้ง่ายเมื่อโตขึ้น
สำหรับประเด็นของนมแม่ที่มีผลต่อพัฒนาการทางสมองของทารก จากการศึกษาพบว่า ทารกที่ได้รับนมแม่อย่างเดียวเป็นเวลาอย่างน้อย 3 เดือน จะมีเยื่อหุ้มใยประสาทหนากว่าทารกที่ได้รับนมผสมอย่างเดียว ซึ่งส่งผลต่อความสามารถในการเรียนรู้ที่ดีกว่า ขณะที่ทารกที่ได้รับนมแม่อย่างเดียวในช่วง 6 เดือนแรกจะสามารถเพิ่ม IQ ได้ถึง 3.4 จุดเลยทีเดียว
อย่างไรก็ดี ทุกวันนี้อัตราการเลี้ยงทารกด้วยนมแม่ในประเทศไทยมีตัวเลขที่ลดลงอย่างต่อเนื่อง อีกทั้งคุณภาพของน้ำนมแม่ก็ลดลงเช่นเดียวกัน เพราะคุณแม่ไม่มีเวลาพักผ่อนอย่างเพียงพอ แถมยังไม่ได้รับสารอาหารครบถ้วน ซึ่งจำเป็นต่อการผลิตน้ำนมให้ทารกอีกต่างหาก
สิ่งที่สังคมควรต้องหันมามองและแก้ปัญหาอย่างเร่งด่วน คือ การส่งเสริมและสนับสนุนให้แม่สามารถเลี้ยงดูทารกได้อย่างมีคุณภาพ ที่ทำงานทุกแห่งควรจัด ‘มุมแม่และเด็ก’ ให้แม่มีมุมสำหรับการเตรียมน้ำนมให้ลูกเมื่อกลับไปถึงบ้านและสามารถทำงานได้อย่างไร้กังวล
สำหรับทารกแล้ว คงไม่มีอาหารใดที่มีคุณค่ามากไปกว่านมแม่ นอกจากนี้ นมแม่ยังเป็นสื่อกลางสร้างสายสัมพันธ์อันอบอุ่น เชื่อมระหว่างแม่กับลูก สร้างปราการความปลอดภัย และเตรียมการเติบโตให้ทารกน้อยได้อย่างมีคุณภาพด้วย
