แม้ผักจะเป็นอาหารเปี่ยมคุณประโยชน์ เนื่องจากประกอบด้วยสารอาหารมากมาย แต่หากเราชะล่าใจ กินผักโดยหลงลืมทำความสะอาดพวกมันให้ดีก่อนผลลัพธ์ที่ออกมาอาจเป็นตรงกันข้าม แทนที่จะได้ประโยชน์ อาจกลายเป็นได้รับโทษที่ทำให้เกิดโรคต่างๆ กับร่างกายเอาได้
ที่พูดให้ดูน่ากลัวแบบนี้ ก็เพราะรายงานสถานการณ์สารพิษตกค้างในผักเมื่อปี 2565 ที่ผ่านมา จากเครือข่ายเตือนภัยสารเคมีจำกัดศัตรูพืช หรือ ThaiPAN พบว่า ผลการเฝ้าระวังสารพิษตกค้างในผักตอนปีที่แล้ว มีผักที่มีการตกค้างเกินค่า MRL (Maximum Residue Limits : ปริมาณสารพิษตกค้างสูงสุดที่มีได้ในสินค้าเกษตร กำหนดโดยคณะกรรมการมาตรฐานสินค้าเกษตรและอาหารแห่งชาติ) อยู่หลายชนิด โดย 5 อันดับแรกที่พบสารพิษตกค้างมากที่สุด ได้แก่
- คะน้า พบการตกค้าง 88%
- พริกแดง พบการตกค้าง 88%
- ถั่วฝักยาว พบการตกค้าง 81%
- ผักคอส (ไฮโดรโปรนิกส์) พบการตกค้าง 56%
- กรีนโอ๊ค (ไฮโดรโปรนิกส์) พบการตกค้าง 50%
ขณะที่ผักที่เรากินกันประจำอย่างมะระ, มะเขือเทศ, กะหล่ำปลี และผลไม้ยอดนิยมหลายชนิด ไม่ว่าจะเป็น องุ่น, ส้ม, ฝรั่ง, แตงโม รวมถึงน้ำส้มกล่องหลายยี่ห้อก็พบสารพิษตกค้างในปริมาณที่มากเช่นเดียวกัน
ทั้งนี้ รายงานดังกล่าว ThaiPAN สุ่มเก็บตัวอย่างรวม 343 ตัวอย่าง จากห้างสรรพสินค้า 5 แห่ง และตลาดใน 11 จังหวัด รวมถึงสั่งจากช่องทางออนไลน์ โดยส่งวิเคราะห์สารพิษตกค้าง ณ ห้องปฏิบัติการ TUV SUD ประเทศอิตาลี
สำหรับสารพิษตกค้างนั้น จากการสุ่มตรวจพบสารพิษตกค้างมากถึง 103 ชนิด โดยสารที่พบมากสุด คือ คาร์เบนดาซิม (37%) ซึ่งเป็นสารกำจัดโรคพืชหรือสารกำจัดเชื้อราประเภทดูดซึมที่จะตกค้างในเนื้อเยื่อ มีฤทธิ์ก่อให้เกิดการกลายพันธุ์ และเป็นพิษกับระบบสืบพันธุ์นั่นเอง
อย่างไรก็ดี เพื่อให้สารพิษตกค้างหายไปหรือเบาบางลง ก่อนกินผักทุกครั้ง เราไม่ควรลืมที่จะล้างผักให้สะอาดอยู่เสมอ โดยวิธีล้างผักให้ปราศจากสารตกค้างมี 3 วิธีที่เราขอแนะนำเอาไว้ คือ
- ล้างด้วยน้ำธรรมดาไหลผ่าน โดยแช่ผักในน้ำนาน 15 นาที จากนั้นจึงเปิดน้ำไหลผ่านแรงพอประมาณ แล้วคลี่ใบผัก พร้อมถูไปมานานราว 2 นาที
- ล้างด้วยน้ำส้มสายชู โดยแช่ผักในน้ำผสมน้ำส้มสายชู 5% ในอัตราส่วนน้ำส้มสายชู 1 ช้อนโต๊ะต่อน้ำ 4 ลิตร นาน 10 นาที จากนั้นล้างออกด้วยน้ำสะอาด
- ล้างด้วยโซเดียมไบคาร์บอเนต โดยใช้ผงฟูหรือเบกกิ้งโซดา 1/2 ช้อนโต๊ะ ผสมน้ำ 10 ลิตร แล้วแช่ทิ้งไว้ 15 นาที จากนั้นล้างออกด้วยน้ำสะอาด
นอกจากการล้างผักแล้ว วิธีการเลี่ยงสารพิษตกค้างในผักได้ดีอีกทางหนึ่งก็คือ การเลือกซื้อผักจากแหล่งที่เชื่อถือได้ มีความสะอาด ปลอดภัยและได้มาตรฐานนั่นเอง
