จะเกิดอะไรขึ้นกับชาวนา ถ้าคนไทย “กินข้าว” น้อยลง

จะเกิดอะไรขึ้นกับชาวนา ถ้าคนไทย “กินข้าว” น้อยลง

“ข้าว” มีความผูกพันกับคนไทยและประเทศไทยมาอย่างยาวนาน คนไทยและประเทศไทยเป็นทั้งผู้ผลิตและผู้บริโภค โดยจากงานวิจัยสำรวจข้าวในปี พ.ศ. 2521 พบว่า คนไทยกินข้าวเฉลี่ยปีละ 180 กิโลกรัมเลยทีเดียว

อย่างไรก็ตาม พฤติกรรมการกินข้าวของคนไทยดูเหมือนจะมีการเปลี่ยนแปลงไปเมื่อเวลาดำเนินไปเรื่อยๆ เพราะการวิจัยสำรวจข้าวในอีก 10 ปีต่อมา พบว่า การบริโภคข้าวของคนไทยลดลง ซึ่งจากข้อมูลระบุ ปี 2533 คนไทยบริโภคข้าวเฉลี่ยปีละ 119 กิโลกรัมต่อคน ขณะที่ถัดมาปี 2545 ลดลงเหลือเฉลี่ยปีละ 101 กิโลกรัมต่อคน

ในปี 2552 มีตัวเลขที่น่าสนใจระบุว่า คนไทยแต่ละภูมิภาคบริโภคข้าวในปริมาณที่แตกต่างกัน โดยภาคอีสานกินข้าวเฉลี่ยปีละ 142 กิโลกรัมต่อคน ภาคเหนือกินข้าวเฉลี่ยปีละ 109 กิโลกรัมต่อคน ภาคใต้กินข้าวเฉลี่ยปีละ 83 กิโลกรัมต่อคน ภาคกลางกินข้าวเฉลี่ยปีละ 80 กิโลกรัมต่อคน และน้อยที่สุดคือกรุงเทพฯ และปริมณฑล กินข้าวเฉลี่ยปีละ 46 กิโลกรัมต่อคนเท่านั้น

จากตัวเลขดังกล่าว แสดงให้เห็นว่า ในช่วง 20 กว่าปีที่ผ่านมา คนไทยบริโภคข้าวลดลงกว่า 50% ทำไมคนไทยถึงบริโภคข้าวน้อยลง? แล้วความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นนี้ส่งผลต่อชีวิตและอาชีพของชาวนาอย่างไร? รวมถึงจะสร้างการเปลี่ยนแปลงอะไรทั้งในปัจจุบันและอนาคตบ้าง?

ภาพย่อยที่ 1 2 edited Gindee Club กินดี คลับ

ทำไมคนไทยกินข้าวน้อยลง?

นันทา ประสานวงษ์ ประธานกลุ่มวิสาหกิจชุมชนบ้านโฉนดชุมชนคลองโยง-ลานตากฟ้า จ.นครปฐม, อุบล อยู่หว้า ชาวนาจากเครือข่ายเกษตกรรมทางเลือกภาคอีสาน และสุณัฐลินี สินพรม จากตลาดปันอยู่ปันกิน ให้คำตอบเกี่ยวกับคำถามเหล่านี้ ผ่านงานเสวนา ‘เปิดม่านชีวิตชาวนา’ การกินหรือไม่กินข้าวของผู้บริโภคส่งผลต่อชีวิตชาวนา โดยมูลนิธิเกษตรกรรมยั่งยืน ว่า

การบริโภคข้าวของคนไทยลดลง ส่วนหนึ่งเป็นผลมาจากการแพร่ระบาดของโรคโควิด 19 และพิษเศรษฐกิจ ซึ่งทำให้วิถีการกินเปลี่ยนไป การสื่อสารและข้อมูลเรื่องข้าวไทยเข้าไม่ถึงผู้บริโภค

สถานการณ์นี้ก็เคยเกิดขึ้นที่ประเทศญี่ปุ่นและไต้หวันเช่นกัน ซึ่งทั้ง 2 ประเทศจึงใช้วิธีรณรงค์ให้คนกลับมากินข้าว โดยสื่อสารกับผู้บริโภคผ่านการกินข้าว เช่น ข้าวสายพันธุ์ไหนกินกับอะไรแล้วอร่อย ทำมาสคอตสอนวิธีหุงข้าวให้อร่อย วิธีการกินข้าวแบบไหนถึงอร่อยที่สุด หากข้าวเหลือทำเมนูไหนได้อีก เป็นต้น

ภาพย่อยที่ 2 2 edited Gindee Club กินดี คลับ

ปัญหาที่เกิดขึ้นเมื่อคนไทยกินข้าวน้อยลง

ในประเทศไทย เมื่อผู้บริโภคกินข้าวน้อยลงเรื่อยๆ ข้าวที่เก็บเกี่ยวได้ก็ค้างสต็อกจำนวนมาก ชาวนาที่ทำหน้าที่เป็นผู้ผลิตเลยต้องหันมาแปรรูปข้าว เช่น การทำผงชงดื่ม ทำเป็นโจ๊กสำเร็จรูป หรือมองหาช่องทางการระบายสต็อกข้าวในรูปแบบอื่นๆ อาทิ การขายข้าวตกเกรดในราคาถูก การชวนผู้บริโภคร่วมสั่งกันซื้อข้าวเพื่อบริจาคให้พื้นที่ชายขอบและองค์กรการกุศล หรือเป็นผู้จัดจำหน่ายโดยตรง

นอกจากนี้ ปัญหาเรื่องการทำนาในอนาคตก็นับเป็นปัญหาใหญ่ ชาวนาบางส่วนจำใจต้องทิ้งผืนนาเพื่อทำอย่างอื่น เพราะรุ่นลูกไม่รับช่วงต่อเนื่องจากทำแล้วไม่เห็นผล จนอาชีพชาวนาก็มีโอกาสที่จะสูญหายไปได้

ไม่เพียงเท่านั้น การกินข้าวที่น้อยลงยังส่งผลต่อสิ่งแวดล้อมทางอ้อม กล่าวคือ พื้นที่ทางการเกษตรและผืนนาถูกเปลี่ยนให้พื้นที่อุตสาหกรรมรีไซเคิลมากขึ้น ทำให้สิ่งแวดล้อมรอบด้าน รวมถึงระบบนิเวศเกิดเสียสมดุล จนวนกลับมาสร้างผลเสียต่อสุขภาพของผู้คนและคลังอาหารของโลกในระยะยาวนั่นเอง

tag:

ผู้เขียน

บทความที่เกี่ยวข้อง

Subscribe

ติดตามข่าวสาร Gindee Club

About Gindee Club

Connect us

Copyright © 2023 Gindee Club. All right reserved.