‘โรงพยาบาลอาหารสุขภาวะ’ ที่ผู้ป่วยสุขภาพดีขึ้นได้ด้วยอาหาร

โรงพยาบาลลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์ ต้นแบบ ‘โรงพยาบาลอาหารสุขภาวะ’ ผู้ป่วยสุขภาพดีขึ้นได้ด้วยอาหาร

เมื่อผู้คนล้มป่วย โรงพยาบาลคือสถานที่แรกที่ทุกคนวางใจให้ช่วยบรรเทาและรักษาอาการเจ็บป่วยที่เกิดขึ้นได้ด้วยการรักษาในรูปแบบต่างๆ ทั้งการให้ยามารับประทานที่บ้าน จนไปถึงการรักษาที่ซับซ้อนมากขึ้น จนท้ายที่สุดผู้ป่วยก็มีอาการดีขึ้น และสามารถใช้ชีวิตได้ตามปกติ หรืออาการรุนแรง ทรุดลงและเสียชีวิตในที่สุด

จากประสบการณ์ที่ผ่านมาของดร.ผาสุข แก้วเจริญตา พยาบาลวิชาชีพชำนาญการ โรงพยาบาลลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์ นักพัฒนา นักวิจัย และผู้ขับเคลื่อนโมเดลต้นแบบโรงพยาบาลอาหารสุขภาวะ พบว่า ปัญหาสุขภาพของประชาชนคนไทยที่เกิดขึ้นนั้น ล้วนเกิดจาก ‘การกิน’ และ ‘คุณภาพของอาหาร’ รวมไปถึงการขาดความรอบรู้ในเรื่องสารอาหารและโภชนาการของคนไทยทุกช่วงวัย

S 42000394 edited Gindee Club กินดี คลับ

อาหารการกินเป็นส่วนหนึ่งของการเกิดโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง โดยเฉพาะโรคเบาหวาน และความดันโลหิตสูง นอกจากนี้ยังพบโรคไม่ติดต่อเรื้อรังในกลุ่มโรคอื่นๆ เช่น โรคมะเร็ง ซึ่ง 5 อันดับแรกของโรคมะเร็งที่พบมากในคนไทย คือมะเร็งตับ มะเร็งปอด มะเร็งเต้านม มะเร็งลำไส้ มะเร็งปากมดลูก และมะเร็งในระบบทางเดินปัสสาวะ รวมไปถึงโรคอัลไซเมอร์ ที่จะแสดงอาการเมื่อมีอายุมากขึ้น กลายเป็นวิกฤติด้านสุขภาพที่ส่งผลต่อการพัฒนาประเทศและคุณภาพชีวิตของประชาชน

และเพื่อลดอัตราการป่วยด้วยโรคติดต่อเรื้อรังที่สามารถแก้ไขได้ โครงการ ‘โรงพยาบาลอาหารสุขภาวะ’ จึงเกิดขึ้น โดยมีโรงพยาบาลลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์ เป็นต้นแบบของการพัฒนาให้เป็นโรงพยาบาลที่มุ่งเน้นการหนุนเสริมให้เกิดพลเมืองอาหาร พัฒนาชุดความรู้เรื่องอาหาร โภชนาการ ธรรมชาติบำบัด ส่งเสริมความเข้าใจเรื่องการรับประทานอาหารเพื่อให้มีสุขภาพที่ดีตามบริบทของชุมชน

รวมทั้งสนับสนุนให้เกิดการทำงานในรูปแบบเครือข่าย ตั้งแต่บุคลากรในโรงพยาบาลที่เกี่ยวข้อง เครือข่ายเกษตรกร และผู้บริโภคซึ่งเป็นคนในพื้นที่ เพื่อขับเคลื่อนให้เกิดการบริโภคอาหารปลอดภัย ผักผลไม้อินทรีย์ในชุมชนให้มากขึ้น

สิ่งแรกที่โรงพยาบาลลับแลดำเนินการก็คือ การพัฒนาศักยภาพบุคลากรและภาคีเครือข่าย ให้เป็น Health Actors ด้านอาหารสุขภาวะ ที่ต้องมีความรู้ความเข้าใจในปัจจัยการก่อโรค และปัจจัยที่นำไปสู่การมีสุขภาพที่ดี เข้าใจเทคนิคการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม มีทักษะด้านการเสริมพลัง การสื่อสาร การพัฒนาโครงการด้านการสร้างเสริมสุขภาพด้วยอาหารแบบมีส่วนร่วม การขับเคลื่อนงาน การประเมินติดตาม และการถอดบทเรียนเพื่อพัฒนาเป็นชุดความรู้ของชุมชน

ซึ่งการทำงานร่วมกับบุคลากรของระบบสุขภาพ อาทิ กลุ่มงานบริการปฐมภูมิ นักโภชนาการของโรงพยาบาล ผู้รับผิดชอบงานกลุ่มโรคที่เกิดจากพฤติกรรม NCDs โภชนบำบัด ธรรมชาติบำบัด การจัดการปัจจัยเสี่ยง NCDs และ ‘พยาบาลชุมชน’ ที่ทำงานใกล้ชิดกับชุมชนมากที่สุด เพื่อสร้างการเปลี่ยนแปลงด้านสุขภาพให้กับคนในพื้นที่

S 42000393 edited Gindee Club กินดี คลับ

กลไกหลักในการดูแลสุขภาพที่เข้าถึงได้ง่าย สามารถเริ่มต้นได้ที่โรงพยาบาล ด้วยการจัดทำเป็น ‘ครัวโรงพยาบาลอาหารสุขภาวะ’ พัฒนาเมนูอาหารสำหรับผู้ป่วยด้วยการใช้ข้าวอินทรีย์และผักพื้นบ้าน โดยใช้ภูมิปัญญาจากทั้งโรงพยาบาล 12 เขตสุขภาพ รวมไปถึงเครื่องปรุง และวัตถุดิบอินทรีย์อื่นๆ ที่ได้จากเครือข่ายเกษตรอินทรีย์ในท้องถิ่น โดยใช้มาตรฐานตามเกณฑ์ Green and Clean

รวมไปถึงการทำ ‘ตลาดเขียว’ ในโรงพยาบาลลับแล ที่ดำเนินงานมากว่า 10 ปี เพื่อมุ่งให้เกษตรกรเคมีหันมาให้ความสำคัญเรื่องสุขภาพของตัวเองและผู้บริโภค ด้วยการปรับเปลี่ยนมาสู่การทำเกษตรอินทรีย์ พร้อมมีสถานที่จัดจำหน่ายผลผลิตรองรับ ทั้งยังให้ความสำคัญต่อการเก็บเมล็ดพันธุ์และการแปรรูป ให้ผู้ผลิตมีโอกาสได้แลกเปลี่ยนความรู้ด้านสุขภาพผู้บริโภคโดยตรง เกิดเป็นภาคีเครือข่ายด้านอาหารที่มีตั้งแต่ต้นน้ำจนถึงปลายน้ำ

สิ่งสำคัญที่ช่วยปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการกินของผู้คนได้ คือ ‘การสื่อสารที่ดี’ และสามารถนำไปใช้ได้จริง ไม่ว่าจะเป็นการจัดการข้อมูลและชุดความรู้ในพื้นที่ ดำเนินงานด้านการจัดการความรู้ ลงพื้นที่ให้ความรู้จากบุคลากรที่เกี่ยวข้อง การลงมือเพื่อสร้างต้นแบบที่ดี รวมไปถึงการใช้สื่อวิดีทัศน์ให้ตรงกลุ่มเป้าหมาย

โดยเฉพาะการทำคลิปรายการสุขภาพ ที่ทางโรงพยาบาลลับแลร่วมกับดร.ผาสุข จัดทำและเผยแพร่ผ่านช่อง YouTube ‘ผาสุข กินได้กินดี’ นำเสนอ ‘ความรู้ด้านอาหารสุขภาวะ’ สุขภาพดีได้ด้วยการกิน ส่งเสริมความรู้ภูมิปัญญาจากอาหารพื้นถิ่นผักพื้นบ้าน และนำสื่อเหล่านี้ไปเผยแพร่ในกลุ่มผู้ป่วย รวมถึงคนในชุมชนต่อไปได้

ต่อจากนี้ไป โรงพยาบาลลับแลจึงไม่ได้เป็นเพียงโรงพยาบาลเพื่อการรักษาเพียงอย่างเดียวเท่านั้น แต่ยังเป็นโรงพยาบาลที่มีจุดมุ่งหมายเพื่อลดอัตราการเจ็บป่วยในโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง ผู้ป่วยและคนในชุมชนมีสุขภาพดีขึ้น ชาวบ้านเข้าใจและเริ่มมีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมที่นำไปสู่การเจ็บป่วยได้มากขึ้น มีความรอบรู้ด้านอาหารสุขภาวะ และสามารถใช้ชีวิตได้อย่างเป็นสุข

tag:

ผู้เขียน

บทความที่เกี่ยวข้อง

Subscribe

ติดตามข่าวสาร Gindee Club

About Gindee Club

Connect us

Copyright © 2023 Gindee Club. All right reserved.