‘ตลาดต้นไม้’ บ้านเจ้าชายผัก พื้นที่เรียนรู้การปลูกและการกินที่อิงกับธรรมชาติ

ทุกๆ วันเสาร์ ที่สวนศักดิ์สิทธิ์แห่งพระแม่ธรณี หรือ Gaia Sanctuary Garden ซึ่งคนส่วนใหญ่รู้จักและคุ้นเคยกันในชื่อ ศูนย์เรียนรู้เกษตรในเมือง บ้านเจ้าชายผัก Veggie Prince City Farm ของปรินซ์-นคร ลิมปคุปตถาวร มักจะมีผู้คนเข้ามาเยี่ยมเยียนอยู่เสมอ เพราะนอกจากที่นี่จะเป็นศูนย์การเรียนรู้เกษตรในเมืองแล้ว ในแต่ละเสาร์ เจ้าของสวนยังสร้างสรรค์กิจกรรมเพื่อการเรียนรู้ที่นอกเหนือไปกว่าเรื่องการปลูกผัก

“เราอยากให้ที่นี่เป็นพื้นที่ไปมาหาสู่กัน เป็นสังคมหนึ่งของคนที่ให้ความสำคัญกับเรื่องดูแลตัวเอง ดูแลธรรมชาติที่รายล้อม ได้มาสร้างความสัมพันธ์กัน” ปรินซ์บอกกับเราเอาไว้เช่นนั้น และคำบอกเล่าของเขาก็ชวนให้เราเข้าไปเยือนสวนซึ่งอยู่ในอาณาบริเวณเดียวกันกับบ้านของเขาย่านลาดพร้าว ในวันเสาร์ที่สามของเดือนหนึ่ง

ภายในตัวบ้านถูกปรับเปลี่ยนพื้นที่เป็นตลาดเขียวเล็กๆ ที่มีอาหารปรุงสดและเครื่องดื่มที่ดีต่อสุขภาพให้เราอิ่มอย่างสบายใจสบายท้อง มีงานคราฟต์ที่เจ้าของลงมือผลิตเองมาวางจำหน่าย ทั้งงานผ้าย้อมสีธรรมชาติ งานเซรามิกที่เป็นของตกแต่งชิ้นจิ๋ว มุมหนึ่งของบ้านเป็นพื้นที่เรียนรู้ของเด็กๆ ที่มีครูโฉ จากหฤหรรษ์ปันยิ้ม ครีเอตกิจกรรมมาให้เด็กๆ ได้เล่นสนุกอย่างได้ความรู้ไปด้วย

“และเราสร้างนวัตกรรมอาหารด้วย ไม่มีที่ไหนที่มีชาไข่มุกออร์แกนิกที่เราปั้นกันเอง” ปรินซ์เล่าถึงชาไข่มุกซึ่งเรากำลังชื่นใจกับรสชาติ ไข่มุกที่เขาบอกเป็นไข่มุกที่ปั้นขึ้นจากแป้งท้าวยายม่อมออร์แกนิก หรือเมนูโกโก้ก็เป็นโกโก้ที่ปลอดภัย และผ่านการทดสอบพลังชีวิตในวัตถุดิบมาแล้ว

“อาหารสำคัญกับชีวิตมาก อาหารที่มีพลังชีวิตคืออาหารที่เติบโตด้วยพลังของเขาเอง และพลังที่ว่าคือพลังจากธรรมชาติ” คำอธิบายของเขาเชื่อมโยงกับสวนแห่งนี้อย่างเป็นเนื้อเดียวกัน และเขาทำให้เราเห็นว่า การดำรงอยู่ของทุกอย่างบนโลกใบนี้ สัมพันธ์กับธรรมชาติด้วยกันทั้งหมด

พื้นที่ข้างตัวบ้าน คือแปลงเกษตรที่ปรินซ์บุกเบิกการทำเกษตรในเมืองมานานกว่าสิบปี จากที่เริ่มต้นด้วยแนวทางเกษตรอินทรีย์ ตอนนี้ปรินซ์ปรับเปลี่ยนวิถีมาสู่การปลูกและดูแลด้วยการทำเกษตรแบบไบโอไดนามิก หนึ่งในแนวทางเกษตรยั่งยืนที่ยังคงแก่นแท้ของการฟื้นฟูผืนดิน ธรรมชาติ สังคม และสร้างอาหารที่ดีต่อสุขภาพและปลอดภัยต่อผู้คน

“เราอยากให้คนได้เข้ามาเรียนรู้พื้นที่ ถ้าเราอยากปกป้องชีวิตตัวเราเอง ชีวิตเราก็ต้องศักดิ์สิทธิ์ คำว่า ‘ศักดิ์สิทธิ์’ คือคำว่า ‘sanctuary’ ที่นี่จึงเป็นพื้นที่ปลอดภัย และเป็นพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์ เราต้องการอยู่ในโลกนี้อย่างอยู่ดี มาดี ไปดี แต่จะไปถึงจุดนั้นได้เราต้องเริ่มจากการดูแลตัวเองและดูแลธรรมชาติที่รายล้อม”

การเรียนรู้เพื่อการดูแลตัวเองและธรรมชาติ จึงเกิดขึ้นในหลายรูปแบบ ทุกวันอังคาร ที่นี่คือ ‘สหกร’ ซึ่งพ้องเสียงกับ ‘สหกรณ์’ ในความหมายที่ว่า เป็นการรวมกันของหลายๆ มือ ที่จะนำผลผลิตที่ผ่านการทดสอบพลังชีวิตมาซื้อขายแลกเปลี่ยนให้กับผู้ผลิตแบบเปิดรับออร์เดอร์ล่วงหน้า “ผลผลิตที่มีในสหกร จะเป็นผลผลิตของเครือข่ายเกษตรกรที่ทำมาด้วยกัน และเขาเข้าใจในแนวทางของเรา ในขณะที่ผู้บริโภคก็มีความเข้าใจในแนวทางนี้เช่นเดียวกัน”

ทุกวันเสาร์ที่สองของเดือน สวนศักดิ์สิทธิ์แห่งพระแม่ธรณีจะเปิดคอร์สการเรียนรู้เรื่องการปลูกผัก ซึ่งแต่ละเสาร์ก็จะมีเนื้อหาที่แตกต่างกัน เช่น ‘ปลูกตามจันทร์ คล้อยตามดาว’ กับการเรียนรู้วิถีเกษตรกรรมที่ทำงานกับธรรมชาติ การรู้ความเป็นไปของท้องฟ้าในแต่ละวันเดือนปี หรือแต่ละฤดูกาล เพื่อให้พืชเจริญงอกงามและให้ผลผลิตได้เต็มที่ หรือคอร์ส ‘เกษตรกรรมกับพลังชีวิต’ ที่สอนการทำงานกับดิน น้ำ ฟ้า ดาว ในการทำนา ปลูกผัก พืชไร่ ไม้ผล

เสาร์ที่สามของเดือน นอกจากกิจกรรมสำหรับครอบครัวทั้งผู้ใหญ่และเด็กๆ ที่เราได้พูดถึงไปในตอนต้น ‘ตลาดต้นไม้’ ซึ่งเป็นชื่อเล่นที่เราเรียก ก็มาจากการมีกล้าพืชผักหลากหลายชนิดในถุงเพาะที่เราสามารถซื้อกลับไปปลูกลงดินที่บ้านต่อได้ เพื่อสร้างแหล่งอาหารที่ปลอดภัยในบ้านตัวเอง ขณะเดียวกันที่นี่ยังเป็นพื้นที่ที่ครอบครัวได้พาเด็กๆ มาสัมผัสกับต้นไม้ใบหญ้าและผืนดินอย่างไม่มีอะไรต้องกังวล

“เรามาที่นี่หลายปีแล้ว แล้วพอมีลูกเราก็พาเขามาเล่นที่นี่ เด็กๆ ก็สนุกกัน เขาชอบมาก ส่วนเราก็ชอบตรงที่เขาจะได้ออกจากหน้าจอ มาอยู่กับธรรมชาติ เหมือนเป็นห้องเรียนแห่งหนึ่งของเขาเหมือนกัน” คุณแม่คนหนึ่งเล่าให้เราฟังว่าทำไมเธอจึงชอบพาเด็กๆ มาที่นี่ และไม่ใช่แค่พาเด็กๆ มา เพราะคุณยายของเด็กๆ ก็ได้มาด้วย แถมคุณยายยังเปิดคลาสสาธิตการทำอาหารด้วยผักพื้นบ้านที่เราเด็ดใบจากสวนกันสดๆ ร้อนๆ ในวันนั้น

จนถึงเสาร์สุดท้ายของเดือน ก็เป็นเวลาของ ‘ห้องเรียนสบาย สบายบำบัด’ ที่เน้นการเรียนรู้เรื่องสุขภาพ เช่น การคัดเลือกอาหาร การดูแลสุขภาพแบบองค์รวมที่ผสานองค์ความรู้จากทั้งตะวันออกและตะวันตกไว้ด้วยกัน โดยมีโซไต และโซโต เป็นสองเสาหลักในวิถีการดูแลสุขภาพ

ส่วนเสาร์แรกของเดือน เจ้าของพื้นที่กำลังออกแบบกิจกรรมเข้ามาเสริมให้เต็ม โดยตั้งใจว่าจะเป็นการเรียนรู้เรื่องพลังงานหมุนเวียน พลังงานสะอาด ที่เข้ากับยุคสมัย เพราะเชื่อว่าอย่างไรเสีย พลังงานประเภทนี้ย่อมดีกับชีวิตมากกว่าแต่ไม่ว่าจะมาเสาร์ไหนหรือมาเมื่อไรก็ตาม การมาที่สวนศักดิ์สิทธิ์แห่งพระแม่ธรณีแห่งนี้ในทุกครั้ง คือการได้เข้ามาเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ และมีอะไรให้นำติดตัวกลับไปเสมอ ไม่อย่างใดก็อย่างหนึ่ง